स्मिता पाटील बातमीदार ते संवेदनशील अभिनेत्री एक प्रवास

मी रात टाकली, मी कात टाकली

मी मुडक्या संसाराची बाई लाज टाकली..

जेव्हा जेव्हा चित्रपट क्षेत्रातील संवेदनशील अभिनेत्रीचं नाव येते. त्यावेळी स्मिता पाटील यांचं नाव आवर्जून घेतलं जाते.

स्मिता पाटील यांचा जन्म १७ ऑक्टोबर १९५५ साली पुण्यामध्ये झाला. त्यांचे वडील शिवाजीराव गिरधर पाटील राजकीय क्षेत्रात होते. तर आई विद्याताई पाटील समाजसेविका होत्या.स्मिता पाटील यांचे शिक्षण रेणुका स्वरूप मेमोरियल विद्यालय पुणे या शाळेमध्ये पूर्ण केले. स्मिता यांनी अभिनयाचे शिक्षण पुण्यातील फिल्म अ‍ॅन्ड टेलिव्हिजन इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियात झाले होते. स्मिता यांनी दृकश्राव्य माध्यमाची सुरुवात दूरदर्शनवरील ‘बातमीदार’ या नात्याने केली. त्यानंतर श्याम बेनेगल यांच्या ‘चरणदास चोर’ या चित्रपटातून त्यांनी हिंदी सिनेसृष्टीत पदार्पण केले.त्यांचे अनेक मराठी चित्रपट हि गाजले आहेत. स्मिता यांनी या चित्रपट,दूरचित्रवाणी आणि नाटकांतून कामे करणार्‍या मराठी अभिनेत्री होत्या.

अल्पायुषी ठरलेल्या स्मिता पाटील यांनी विविध व्यक्तिरेखांच्या संवेदना व त्यांचं व्यक्तिमत्व इतक्या प्रभावीपणे आणि सूक्ष्म बारकाव्यांसह अभिव्यक्त केले की त्यामुळे पडद्यावरील सौंदर्याच्या रुढ संकल्पना दुय्यम ठरल्या. मंथन या सिनेमातून त्यांनी सहकारी चळवळीत सक्रिय झालेल्या हरिजन स्त्रियांची व्यक्तिरेखा साकारली. तसेच भूमिका या सिनेमामधून पुरुषप्रधान संस्कृतीत शोषित ठरणार्यार स्त्रीच्या संवेदना प्रभावीपणे अभिव्यक्त केल्या. दलित, शोषित स्त्रियांच्या , बंडखोर स्त्रियांच्या , आंतरिक बळ असलेल्या स्त्रियांच्या प्रतिमा परिणामकारकतेने साकार केल्या. स्मिता यांना दोन राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार आणि फिल्म फेअर अवॉर्डने गौरविण्यात आले. तसेच त्यांना पदमश्री या पुरस्काराने गौरविण्यात आले. स्मिता पाटील यांचे लग्न अभिनेते राज बब्बर यांच्यासोबत झाले.स्मिता व राज यांना एक मुलगा आहे प्रतीक बब्बर. गलियों के बादशहा हा त्यांचा अखेरचा चित्रपट ठरला.